नाती माणुसकीची

                             भुरया एक हीरो            भुरया खरच भुरया केसांचा ,रंगाने गोरा .तो राजबिंडा आहे दिसायला पण त्याच्या कळपात तो वेगळा म्हणुन त्याच नाव भुरया. रस्त्याच्या बाजुला राहणारया पाट्या- वरवंट्या वाल्या भटक्या जमातीच हे लेकरू.       जस रूपवेगळ तच त्याच वागण,विचारही वेगळे.याला शासनाच्या शिक्षणा बाबतच्या धोरणा मुळे शाळेत जायला मिळाल.शाळाबाह्य मुलानां शाळेकडे आणायच म्हणुन शिक्षक त्याच्या आईवडीलांना समजावुन त्याला शाळेत घेउन आले.      त्याची शाळा त्याला शिकवायच म्हणुन चालु झाली असली तरी त्याच आणखी एक कारण होत ते म्हणजे त्याला एकवेळ शाळेत जेवायला मिळणार होत शिवाय स्काँलरशीप ही मिळणार होती.        भुरया एकदम चुणचुनीत मुलगा,काही दिवसातच त्यान सगळ्यांची मन जिंकली.त्याची निरीक्षण क्षमता उत्तम होती म्हणुनच की काय तो लवकरच फोटोग्राफर झाला .शाळेत कुठल्याही कार्यक्रमाचे फोटो काढायला शिक्षक आपला कँमेरा त्याला देउ लागले.  ...

                      मारीया         आज कपाट आवरतांना एक पिशवी सापडली.तुम्ही म्हणाल काय खास आहे  त्या पिशवीत?    हो खासच आहे ती कारण ती मारीया आईने शीवली आहे जि दोन्ही पायांनी अपंग आहे शिवाय दोंन्ही डोळ्यांनी अंध.     एवढच नाही तर ती राहते एका अनाथ आश्रमात.  तर मारीया मला भेटली ती औरंगाबादच्या मदर टेरेसा  आश्रमात ,जिथे अंध -अपंग,निराधार,वृध्द,मानसिक वृग्ण अशे सगळे पिडीत एकत्र राहतात एका परिवारा सारखे.     मी मधे मधे तिथे जायचे,थकलेल्या मनाला नवी उभारी मिळायची .ती सगळी इतकी दु:ख , अडचनी असुनही आंनदात राहायची .त्यांना भेटलकी खुप प्रेम मिळायच .त्याना माझ्या कडुन फारस काही मिळायच नाही फक्त मी त्यांना भेटायला आलेय यातच भारी वाटायच कारण त्यांचे नातेवाईक त्याना भेटायला यायचे नाहीत आणि माझ्यात कुणाला लेक दिसायची,कुणाला बहीण तर कुणाला आई छोटे छोटे हट्ट करायला.        मारीया याच्यांत जास्त जुनी मेंबर कारण ती घरच्यां सोबत राहायची तेव्हा पासु...

                हेही आई बाबा       आज सकाळी अनेक पक्षांचा गलका ऐकु येत होता,बराच वेळ ,झाला   तरी थांबायच नाव नाही,एरवी कानाला गोड वाटनारी त्यांची किलबील वेगळीच वाटत होती. मग न राहून आले बाहेर, तर मनीम्याँव दबा धरुन बसली होती,तिचा एकंदरीत पवीत्रा बघता तिला तिची शिकार समोर दीसली होती आणि त्या शिकारयाच्या भीतीने समस्त पक्षी फँमीलीज आर्त होऊन मदती साठी पुकारा करत होत्या.     मनी   ला हूसकाऊन लावल तर ,थोडी शांतता झाली. पण मी तिच्या शिकारी वृत्तीला ओळखुन होते कारण या आधीही तीच्या तोंडात पक्षी पाहीलेत ,बागेत अनेक दा  पण तेव्हा त्यानां वाचवन शक्य झाल नाही ,आज मात्र मी त्या खाली पडलेल्या पिलाला वाचवल.       त्याला अजुन उंच उडता एत नव्हत, म्हणुन मी त्याला उचलुन  मला सेफ वाटल त्या जागी ठेवल.      तर महाशय खाली हजर.पण आता त्चाची जागा बदललेली होती.पण त्याच्या आई बाबांना अजुन ते सापडल नव्हत.ती दोघही त्याला पुर्वीच्या जागी शोधत होती, तो आर्त स्वर ,ते तिच सैरभैर होण...

पावसाळ्यामुळे संध्या जोरात आउटींग सुरु आहे.मग काय डोळ्यांना अनोखी मेजवानी,हो हो निसर्ग वेड्या लोकांना विचारा की पंचपकव्वान्वाच ताट बघुन एखाद्या भुकेल्या ला होतो तसाच आनंद यांनाही होतो. चहुकडे ,"हिरवे हिरवे गार गालीचे हरीत तृनांच्या मखमालीचे" अस कवी मनाला वाटत.तुमची दृष्टी तुम्हाला नव्या नव्या विश्वाची सफर घडवुन आणते.कधी भरगच्च हीरवळ ,कुठुन प्रकाशालाही आत डोकावयाला जागा नसते.तर कुठे विखुरलेले सारे अंतरा अंतरावर खोखाचा डाव मांडलाय जणु. कुठे ऊभेत दोन झाड एकमेकात गुरफटलेल्या प्रेमी युगुला सारखे आलींगन देत. कुठे तो एकटाच ,निशपर्ण झालेला काळा ,कुळकुळीत मोठासा वृक्ष नटसमराटा सारखा आपल्या लोकांनी अडगळीत टाकलेला. कुठे भली मोठ्ठी फँमेली पिकनीक ला आल्या सारखी गोलरिंगण करुन बसलीय जनु अस काहीस वाटाव अशी वृक्ष रचना ,दोन तीन मोठे वृक्ष त्यांनच्या मधे छोटि छोटी झाड तर कुठे कुठे ईवली ईवली रोपटी  लहान लेकरां सारखी. कांहीची एटच न्यारी जनु ऐखादी सुदंरी फोटोसाठी पोज देतेय,तर ऐखादी अंगडाई घेतेय. ऐरवी काँमन वाटनारया कडुलिंबालाही वेगळच रुप आलय ,वर वर आलेल्या कोवळ्या पांनाचा रंग काही व...

पाहीली का पिल्ल.किती नाजुक आहेत ना इवल्या इवल्या चोची मान वर करुन काही तरी आई खायला घालेल या आशेने वर करताहे. खरतर त्याच्यां घरट्यात फक्त आईच येते पण माझ्या त्यांना बघन्याच्या ओढीने मी त्यांच्या घरट्याच्या अगदी जवळ गेली आणि हा नजारा पाहीला.खरतर आई सोबत त्यांचा फोटो मला काढायचा होता पण त्या बुलबुल ला अजुन माझी भीतीच वाटते कदाचीत ,पण मी तीचा विश्वास नक्की जींकेल एक दिवस कारण अशीच एक चुटुकली काळी चिमणी अगदी माझ्या जवळ बसत असते ,कधी एकाच पायावर साधना चालु असते तीची. पण तीच घरट मात्र वर बनवलय तीन. कधीकधी वाटत आपण ते आपल्या जगात आलेत की आपण   त्यांच्या . ही आपली वा त्यांची अशी करता येईल का? कारण त्यां च्या आपल्या आजूबाजुला असन्याने जीवंत पणाचा अनुभव येतो त्यांचा चिवचीवाट,केकीळेच कुहुकुहु,पोपटांचा आवाज कस वेगळ पण मधुर संगीत.त्यांचे रंग ,त्यांच उंचच उंच उडन.हे सगळ आपल्याला नव्याचा शोध घ्यायला प्रेरीत करत.अन ईवल्याश्या चोचीने त्यांनच घरट बनवन,त्यांच्या पिल्लांच संगोपन हेही आपल्या आळशी जीवांना शीकवण देणारच आहे की. म्हणुन बहीनाईच्या कवितेत सुगरन आपल कौतुक करुन घेतेय. 

                    Thank you आई बाबा आज काही Thanks giving day नाहीय. मग तुम्ही म्हणाल मग हे थँक यु  कशा साठी? खर तर आपण जन्माला आल्या पासुन किंवा त्याही आधी पासुन आई बाबा आपल्या साठी काही ना काही करतच असतात.त्यांच्या दैनदीन आयुश्यात बाळा साठी म्हणुन आधीच बरीच तडजोड ,जुळवाजुळव चालु असते. लहानपणी त्यांच्या सावलीत आपली वाढ होत असते ,तेव्हा एखाद्या नाजुक झाडाला जसे प्रखर उन सोसवनारे नसते  अगदी तसेच आपल्यालाही प्रत्यक्ष जीवनातील संघर्ष सोसनवनारा नसतो. पण हळुहळु ते आपल्याला  बाह्य जगासाठी तयार करायला लागतात.त्याचाच भाग म्हणुन कधी त्याची शीस्त असते,कधी कधी आपल्या नकोत्या हट्टांना नकार असतो. या सगळ्यात त्यांच आयुश्य आपल्या अवतीभवती च असत . आईच आपल्या साठी तिच्या वैयक्तीक बाबी कडे दुर्लक्ष  होत,जणु ती फक्त आई च होउन राहते तर बाबांच प्लानींग आपल्या शिक्षणा पासुन तर लग्णा पर्यंतच.त्या साठी जीवाच रान करत असतो बाबा. मग आपण एक स्वतंत्र झाड होउपाहतो त्यात  मधे मधे ऐणारया वादळात परत आपल्याला त्यांच्या आधाराची ग...

                         आम्ही उद्योगीनी चाळीशीतल्या पाच सहा बायका भली मोठ्ठी गाठोडी घेउन गाडीत चढल्या.गाडी सुरु होताच त्या मोठ्या गाठोड्याच्या उतरंडीतुन एक एक गाठोड काढुन सीट खाली ठेवत होत्या. मी जरा खाली वाकुन पाहत होते तर म्हटली चप्पल बाजुला ठेवलीय. त्या सगळ्याच दारा जवळ बसल्या होत्या .थोड्या वेळात सगळ्या आपल्या शिदोरया काढुन  जेवाय ला बसल्या.हसत  खीदळत आहे ते वाटुन खात होत्या. हे सगळ दारा जवळच्या सीटवर बसल्या मुळे दिसत होत.माझ निरीक्षण चालुच होत . थोड्या वेळात एकीला फोन आला ती हसत लाजत बोलत होती,मला ती काय बोलतेय ते  ऐकु येत नव्हत पण कदाचीत तीला तस वाटत असाव कारण ती बोलता बोलता माझ्या कडे बघत होती. पुढच्या स्टेशन ला दोघांनी केळीच्या पानाचे गठ्ठे आणले,ते देतान्ना त्याने तीला पुढची आँर्डर असली तर कळव अस सांगीतल. ती परत सीट खाली काही तरी करत होती मी आपल सहज विचारल ,"उतरायचय का?" तर ती म्हणाली ,"नाही ताई ,आत्ता डायरेक्ट कल्याण " मला आश्चर्यच वाटल कल्याण ला त्या बेलाची पान आणि केळीची पान न...

                            स्वावलंबन आज ऐक पार्सल ऐणार होत.म्हणुन वाटच पाहत होते.तर दुपारी अडीच तीन च्या दरम्यान फोन आला ,फोन करनारया व्यक्तीने नाव विचारून चौकशी केली व मी पेट्रोल पंपा जवळ  आहे कुणाला तरी पाठवा अस म्हटली.तर मी पार्सल घ्यायला म्हणुन गेले ,अशातच त्याचा परत फोन आला ,तुम्ही कुठे आहात? मी तीन चाकी सायकल  वर आहे. खरच ऐका तीनचाकी सायकलवर  साधारन तीशी पस्तीशी तली व्यक्ती होती. आत्ता कळल ती घरा पर्यंत येता येणार नाही अस का म्हटली.पण त्याने तेव्हा अस काही कारण सांगीतल नव्हत,आपल्या लाचारीच प्रदर्षन अजीबात नव्हत. स्वावलंबी ,स्वाभीमानी  व्यक्तीच अस करू शकते. आता कळतय त्याना दीव्यांग का म्हणायच ते . खरच जीथे धडधाकड माणस अनेक कारण सांगुन आळशीपणा करतात तिथे ॆअशे स्वाभीमानी ,मेहनती लोक आपल्या   वर्तनातुन आपल्याला स्वावलंबनाचे धडे देतात.

                 हमारी आशा "ताई मी उद्या जरा लवकर येइल" आशा बाई भांड्याची पाटी  ठेवता ठेवता सांगुन गेली. माझ्या कडे धुनीभांडी करणारी आशा ,हसरी आणि संतुष्ट वाटनारी. ऎकदा तीच्या ऐवजी मावशी आल्या म्हणजे तीची आई ,मी सहजच विचारल ,आज आशाबाई नाही आल्या ? मावशी म्हणाल्या ,"ती अआजारी आहे .दवाखान्यात जायच  नाही म्हणते ताई.काय व्हायच ते होऊदे" अस का म्हणत असेल म्हणत असेल असा विचार मनात आला तोवर मावशी पुढे म्हणाल्या ताई ,जशी माघारी परत आलीय तशी खाली मान घालुन काम करते,कुणाशी बोलन नाही,कुठे जान नाही. सासरच्यानी तीला सोडुन दिलय . हे ऐकुन जरा धक्काच बसला.नाही म्हणजे ही काही नवीन घटना नाहीय,अस आजुबाजुला चालुच असत पण आशाबाईच्या बाबतीत एकुन आश्चर्य वाटल कारण गेले सहा महीने काम करतानां कधीच ती नाराज,निराश दिसली नाही. आपल काम भल आणि घर भल. खरच एरवी नवरयान टाकलेली बाई म्हणजे दु:खी चेहरा ,उदास  अस काहीस चित्र असत.पण आशाबाई याला अपवाद आहे .ती धुनीभांडी करते,मंगल कार्यालयात कामाला जाते,शेतीतली कामही करते. यातुन मिळनारा पैसा बँक...

                            सहज सहयोग पर्वा सोमवार ,1तारीख त्यामुळे बँकेत बरीच गर्दी होती.पेन्शन घेणारे,पगारदार,श्रावणबाळ योजनेचे लाभार्थी,बचतगट या सर्वांचीच गर्दी. प्रत्येक काऊंटर वर लांबच लांब रांग.यातच शिकलेल्या लोकां बरोबर अगदी अंगठा बहाद्दर म्हणजे काही खरोखीच अशिक्षीत तर काही व्यवहार ध्यान नसलेले.मज्जा ऐत होती निरीक्षण करन्यात.काही हसरे चेहरे.काही काळजीत पडलेेले,काही गोंधळलेले काही निर्विकारी.अश्यातच ऐका काऊंटर वर ऐक स्लीप घेउन ऐक तिशीतली बाई ॆआली व अंगठा द्यायचाय म्हटली ,पलीकडच्या बाईनी किती पैसे काढायचे ?अस विचारल आणि हवी ती खात्री पटल्यावर त्यांनी स्टँम्पपँड पुढे केल त्या बाईंनी अंगठा लावला व पुढच्या कांउटरवर गेल्या. नंतर बँकेच्या साहेबांच्या केबीन बाहेर त्या बाई आणखी दोघीं सोबत दिसल्या. आत जान्याचा प्रयत्न करणारया त्याना साहेबांनी हातानेच थांबवल.नंतर  साहेबांनी आत बोलवुन विचारले काय काम आहे? तर त्यांनी तीच स्लीप दाखवली व त्यावर त्यांची सही हवीय.त्यांनी ती स्लीप बघीतली व त्यांच्या सगळा प्रकार...